نگاهی به تغییرات قوانین شطرنج در کنگره فیده

آن چه در ادامه می‌خوانید برگردان فارسی توضیحاتی است به قلم داور بین‌المللی شطرنج آقای Geurt Gijssen پیرامون تغییرات در قوانین شطرنج.

نشست انتخاباتی هیأت رئیسه فیده (فدراسیون جهانی شطرنج)

نشست انتخاباتی هیأت رئیسه فیده در استانبول ترکیه برگزار گردید که طی آن تعدادی از بندهای قوانین شطرنج نیز به تصویب نهایی رسیدند.

نخست بند 7 ماده 6 (6.7) را مورد بررسی قرار می‌دهیم، که برداشتی است از ادامه متن اصلی بندهای 6 و 7 ماده 6 که تا دهم تیرماه 1388 مطابق با 2009/06/01 معتبر است.

6.6- اگر هیچ یک از دو بازیکن در آغاز مسابقه حاضر نباشند، بازیکن دارنده مهره سفید تا قبل از رسیدن به محل مسابقه و انجام حرکت، همه زمان سپری شده خود را از دست خواهد داد. مگر این‌که مقررات یک مسابقه خاص، طور دیگری تصریح کند یا داور تصمیم دیگری بگیرد.

6.7- چنانچه بازیکنی پس از یک ساعت از زمان تعیین شده در برنامه مسابقات در آن دور پشت صفحه شطرنج حاضر شود، بازنده خواهد بود (خواه مسابقه در آن ساعت برگزار شده باشد یا نه). مگر این‌که مقررات یک مسابقه خاص، طور دیگری تصریح کند یا داور تصمیم دیگری بگیرد.

برای تغییر بند 7 ماده 6 (6.7) دو پیشنهاد مطرح شد:

طرح پیشنهادی کمیته قوانین

هر بازیکنی که تا قبل از شروع مسابقه پای میز خود نرسد، بازنده خواهد بود‍؛ مگر این‌که داور تصمیم دیگری بگیرد. بنابراین زمان قراردادی صفر دقیقه است. ممکن است مقررات یک مسابقه خاص زمان قراردادی دیگری را تعیین کند.

طرح پیشنهادی هیأت رئیسه

هر بازیکنی که تا قبل از شروع مسابقه پای میز خود نرسد، بازنده خواهد بود.

پس از بحث و تبادل نظر طولانی مفاد زیر تصویب و به عنوان بندهای جدید در ماده 6 لحاظ شدند:

6.6 الف- هر بازیکنی که تا قبل از شروع مسابقه پای میز خود نرسد بازنده خواهد بود؛ مگر این‌که داور تصمیم دیگری بگیرد. بنابراین زمان قراردادی صفر دقیقه است. ممکن است مقررات یک مسابقه خاص زمان قراردادی دیگری را تعیین کند.

6.6 ب- هنگامی که مقررات یک مسابقه خاص زمان قراردادی دیگری را تعیین می‌کند؛ چنانچه هیچ یک از دو بازیکن در آغاز مسابقه حاضر نباشند، بازیکن دارنده مهره سفید تا قبل از رسیدن به محل مسابقه و انجام حرکت همه زمان سپری شده خود را از دست خواهد داد. مگر این‌که مقررات یک مسابقه خاص طور دیگری تصریح کند یا داور تصمیم دیگری بگیرد.

*من امیدوارم روشن شده باشد که بر اساس "6.6 الف" هر بازیکنی که با تأخیر به بازی برسد، بازی را از دست خواهد داد؛ حتی اگر یک مورد اضطراری سبب تأخیر او باشد. مگر این‌که موضوع از قبل (در مقررات یک مسابقه) طور دیگری تعیین شده باشد.

به هنگام تبادل نظر عنوان شد که شرایط خاص و پیشامدها نیز باید در نظر گرفته شوند. برای مثال، المپیاد درسدن (Dresden) یک نمونه آشکار است. در این مسابقات برخی تیم‌ها نزدیک محل مسابقات مستقر شده بودند، در حالی که برخی دیگر باید بیش از یک ساعت برای رسیدن به سالن مسابقات وقت صرف می‌کردند.

باید منتظر بمانیم و ببینیم پیامدهای این‌ بند چه خواهد بود.

پیرامون "6.6 ب" مثالی مطرح می‌کنم:

فرض کنید مقررات یک مسابقه معین کند که اگر بازیکنی پس از 20 دقیقه از شروع مسابقه در محل حاضر شود، بازی را از دست خواهد داد. مثلا پس از 16 دقیقه دو بازیکنی که قرار است با یکدیگر بازی کنند همزمان وارد سالن مسابقات می‌شوند. بازیکن دارنده مهره سفید به علت به کار افتادن ساعتش در آغاز دور، 16 دقیقه را از دست خواهد داد. همه زمان حریف او (بطور کامل) موجود است. اما داور می‌تواند بر تقسیم این زمان بین آن دو حکم ‌کند، که در این صورت هر یک 8 دقیقه از کل زمان موجود خود را از دست خواهند داد.

بند ج4 در قوانین بلیتس نیز تغییر جزیی یافت:

ج4- جایی که نظارت کافی نباشد، ماده 2-10 حاکم نیست.

هیأت رئیسه، قوانین شطرنج 960 (شطرنج تصادفی فیشر) را به عنوان یک پیوست به قوانین شطرنج پذیرفت.

همچنین "بازی‌های ناتمام" از بخش پیوست‌ها حذف گردید، اما به عنوان "آئین‌نامه بازی‌هایی که نیاز است به زمان دیگری موکول شوند" باقی می‌ماند. منظور این‌ است که یک بازی در پیشامدهای بسیار خاصی به زمان دیگری موکول می‌شود؛ مثلا نور سالن مسابقه بطور ناگهانی کم می‌شود. هر چند همان طور که می‌دانیم، بر اساس مصوبات مربوط به کنترل زمان، یک بازی تنها در صورتی می‌تواند برای ریتینگ ارزیابی شود که در یک مرحله (بدون قطع مسابقه) انجام گیرد.

ترجمه متن: امیر عرفان هاشمی (FA)

hashemi.amir.erfan@gmail.com

ویرایش: حمید رضا پورشاهماری (IA)

hr_psh@yahoo.com

با تشکر از داور بین‌المللی استاد حمید رضا پورشاهماری و داور فیده عرفان هاشمی