نقدی بر مسابقات قهرمانی رده های سنی

از دیدگاه مربیان، سرپرستان و همراهان حاضر در مسابقات

مسابقات شطرنج قهرمانی رده های سنی 8 تا 12 سال با اتفاقات عجیب و غریب آن به پایان رسید.

در این دوره از مسابقات که به میزبانی هیأت شطرنج استان مازندران در شهر زیبای بابلسر برگزار شد مسائل مختلفی شایان توجه بود که به آنها می پردازیم.

در مورد پذیرش بازیکنان برخورد مسئولان پذیرش در کل خوب و قابل قبول بود و بجز یکی دو مورد کوچک مسأله خاصی نبود. در بحث اسکان هم سوئیت هایی که به بازیکنان و سرپرستان اختصاص داده شده بود خوب و مجهز بود و بیشتر افراد از وضعیت اسکان راضی بودند. درباره بحث تغذیه نیز غذاها با کیفیت خوبی ارائه شده بود که در مجموع راضی کننده بودو تنها نکته درباره تغذیه و اسکان این بود که به نظر می آمد کمی هزینه ها نسبت به خدمات بیشتر بود اما به هر صورت با بودن فروشگاهی در دسترس که قیمت مواد غذایی و خوراکی آن مناسب بود و در عین حال وجود سرویس مناسب جهت ایاب و ذهاب بازیکنان، در کل در بخش پذیرش، اسکان و تغذیه کیفیت کار خوب بود.

اما در بخش برگزاری مسابقات و سالن مسابقه شاهد اتفاقات عجیبی بودیم!!

همان طوری که در آئین نامه و جدول زمان بندی مسابقات قید شده بود مسابقات باید در روز پنجشنبه ساعت 17 آغاز می شد اما از آنجایی که اکثر تورنمنتها در ایران با تأخیر آغاز می شود!! (که هنوز برای آن تمهیداتی اندیشیده نشده است) انتظار بر آن بود که این مسابقات هم حداکثر با تأخیر یک ساعته شروع شود. در ساعت 17 مسئولان برگزاری و عزیزانی که برای افتتاحیه مسابقات دعوت شده بودند سخنرانی کردند و بعد وقت تقسیم جوایز رسید!! (اختتامیه در افتتاحیه!!)

اولین اتفاق عجیب این دوره از مسابقات تجلیل هیأت شطرنج استان مازندران از بازیکنان دارای مقام رده سنی خود در سال گذشته بود که این موضوع در شروع مسابقات صرفا جهت تضعیف روحیه بازیکنان دیگر می باشد و دلیل دیگری نمی تواند داشته باشد! اما بعد از همه این موارد بالاخره لیست اولیه بازیکنان پس از بیرون کردن همراهان در حوالی ساعت 19 به دیوار زده شد در حالی که در این مسابقات که ثبت نام به صورت اینترنتی انجام شده بود و چند روز قبل از آغاز مسابقه نیز ثبت نام به پایان رسیده بود تعداد حدودی بازیکنان مشخص بود و از قبل می شد لیست اولیه بازیکنان را آماده کرد تا در صورت انصراف و یا اضافه شدن چند بازیکن در عرض چند دقیقه آنها را جابجا کرد.

پس از بررسی های مسئولین مبنی بر اینکه مسابقات تا ساعتی دیگر نیز آغاز نخواهد شد دور اول کنسل و به روز بعد موکول شد!

اما اتفاق دوم: «یکی از مسئولین اعلام کرد که دور اول مسابقات کنسل است و بچه ها سالن مسابقات را ترک کنند» که با توجه به نبود نور در بیرون سالن مسابقات!! و هجوم 616 بازیکن به درب خروجی باعث شد که والدین نتوانند فرزندان خود را پیدا کنند و در نتیجه هرج و مرج سالن را فرا گرفت که در این مورد هیچ کس پاسخگو نبود! کار به اعتراضهای شدید از سوی والدین کشید.

اشتباه عجیب دیگری که در همین زمان با آن مواجه شدیم عدم هماهنگی کادر برگزاری بود: چرا که ابتدا از بلندگوی مسابقات اعلام شد که مسابقات در ساعت 10 صبح روز بعد آغاز می شود و چند دقیقه بعد اعلام شد که مسابقات در ساعت 9 صبح روز بعد آغاز می شود و با توجه به این اشتباه صبح روز بعد بازیکنانی در ساعت 10 مراجعه کردند که نتیجه باخت برایشان منظور شده بود!

و بالاخره صبح روز جمعه مسابقات در حالی آغاز شد که به نظر می آمد تعداد داوران برای برگزاری کافی نباشد بالاخص برای رده های زیر 8 سال! که در ابتدای بازیها تعداد داوران پاسخگوی بچه هایی که دستشان را بالا برده بودند، نبود و در عین حال داوران از افراد دیگر قابل شناسایی نبودند! معمولا قبل از شروع مسابقات کارتها و یا لباسهای مخصوصی برای داوران تهیه می شود و پس از آنکه در ساعتی پس از شروع، کاورهایی برای داوران تهیه شد تا بچه ها بتوانند آنها را تشخیص دهند داوران حاضر به پوشیدن آن نشدند!!

مکانی برای سرپرستان و والدین بچه ها پیش بینی نشده بود و با توجه به اینکه در این رده برای هر نفر حداقل یک همراه پیش بینی می شود از قبل باید برای آن برنامه ریزی می شد که این هم از قلم افتاد! یک دور والدین بر روی سکوها نشستند و پس از عدم دریافت نتیجه مناسب دور بعد از سالن مسابقه بیرون فرستاده شدند و در همین حین به دلیل تاریکی و هوای سرد بیرون مکان برگزاری، همراهان و سرپرستان در راهرو کوچک پشت سالن مسابقات قرار گرفتند که جوابگو نبود و هیچ کس نمی توانست فرزند خود را پس از اتمام بازی مشاهده کند در جواب اعتراض یکی از والدین مبنی بر عدم برنامه ریزی و بی نظمی سالن یکی از مسئولین پاسخ داد: «من نیم ساعت سالن را در اختیار شما قرار می دهم اگر می توانید آن را اداره کنید!!» در هر حال مجددا همراهان به سالن مسابقه و انتهای سالن هدایت شدند و تا آخر مسابقات برنامه به این شکل ادامه پیدا کرد!

با توجه به اینکه شطرنج یک ورزش فکری و تمرکزی است آیا نباید هنگام برگزاری سکوت در سالن حکمفرما باشد؟ سر و صدا و همهمه ی داخل سالن مسابقات (که بخشی از آن به خاطر همراهان و بخشی بخاطر بازیکنانی بود که بازیهای آنها به پایان رسیده بود) به حدی بود که بازیکن نمی توانست با تمرکز پشت میز خود حاضر شود!

چگونه یک مسابقه بدون توجیه و هماهنگی داوران آغاز می شود؟ چرا وقتی از داور زمان تأخیر مسابقه پرسیده می شود داور در جواب می گوید: نمی دانم! و بر اساس کدام آئین نامه در دور اول برای بازیکنانی که تأخیر داشتند پس از 35، 40 و 45 دقیقه باخت منظور شد؟ آیا نباید یک زمان مشخصی توسط سرداور تعیین شود؟

در آئین نامه مسابقات قید شده بود: مقررات فدراسيون جهاني شطرنج (فيده) حاکم بر مسابقات است. در کدام یک از مسابقات فیده یک بازیکن مجبور است 11 دور بدون استراحت بازی کند؟

بابلسر از شهرهایی است که بارندگیهای فراوان دارد. در یکی از دورها که شب قبل بارندگی آغاز شده بود جلوی سالن مسابقات به حدی آب جمع شده بود که امکان عبور نبود (به گفته برخی از خانواده ها شبیه استخر بود!)و این موردی بود که از قبل باید برای آن برنامه ریزی می شد. نهایتا سنگهایی برای عبور قرار گرفت که فقط جوابگوی حیاط سالن بود و بیرون آن همچنان عبور و مرور سخت بود.

در این مسابقات قرعه کشی در برخی از دورها با تأخیر اعلام می شد و برخی مواقع هم که زود اعلام می شد پس از دقایقی تغییر می کرد! چرا دائما باید شاهد تغییر قرعه کشی مسابقات در یک تورنمنت در دورهای مختلف باشیم؟ و چرا سایت نتایج  مسابقات در برخی از دورها پاسخگو نبود؟ چرا همچنان برخی از هیأتها از نرم افزار نسخه جدید سوئیس منیجر برای قرعه کشی استفاده نمی کنند؟

در یکی از دورهای مسابقات قرعه کشی ساعت 17:05 به دیوار زده شد و این در حالی بود که مسابقه باید ساعت 17 آغاز می شد! و مسابقه ساعت 17:25 آغاز شد. خب در این موارد تکلیف خانواده هایی که هزینه کرده و با خود مربی برده بودند چه بود؟ مربی یا سرپرستی که قبل از آغاز مسابقه به دلیل تأخیر در درج قرعه کشی حتی فرصت صحبت کردن با بازیکن خود را نیز پیدا نمی کرد! چه برسه به تدارک!

چرا برخی از داوران مسابقه در حین برگزاری، بازیکنان مازندران را نوازش می کردند؟ آیا فراموش کرده بودند که این کار مربیان است نه داوران؟ (حتی اگر این کار بدون منظور هم بوده باشد باعث تقویت روحیه آنان و تضعیف روحیه حریفان می شده است.)

چرا یکی از داوران چند دور نقش داور را ایفا می کرد و دو یا سه دور نقش مربی؟

تعداد دستشویی مسابقات برای 616 بازیکن تنها 2 عدد بود که آیا این تعداد می توانست جوابگو باشد؟ پس از آنکه از یکی از بازیکنان زیر 10 سال که ناراحت از اتمام زمان خود بود پرسیده شد که: چرا ناراحتی؟ بازیکن پاسخ داد: «بیست دقیقه بخاطر دستشویی معطل شدم و به همین خاطر زمانم تمام شد!»

چرا در دستشویی های بیرون که مخصوص بازیکنان نبود بازیکنها با والدین خود مشورت می کردند و بعد مجددا به سالن باز می گشتند (این مورد به کرات دیده شد). چرا کنترل مشخصی برای بازیکنان نبود؟

و اما از موارد خیلی عجیبی که در بین مسابقات پیش آمد این بود که یک بازیکن به دلیل ادعای حریف خود مبنی بر قانون دست به مهره و تأیید داور مجبور شد که وزیر خود را از دست بدهد و در نتیجه بازی را واگذار کند و پس از مسابقه به هیأت ژوری اعتراض نماید. با توجه به تصمیم اتخاذ شده توسط هیأت ژوری نتیجه آن بازی مساوی درج شد و در نتیجه بازیکنی که وزیر خود را از دست داده بود با 4.5 امتیاز در قرعه کشی شرکت کرد و با بازیکنی 5 امتیازی قرعه کشی شد پس از پایان دور بعد و باخت این بازیکن، در قرعه کشی دور بعد این بازیکن با 4 امتیاز وارد قرعه کشی شد!! و مشخص شد که پس از اعتراض حریف وی نیم امتیاز مجددا از وی کم گردیده است! مگر تصمیم هیأت ژوری تا قبل از قرعه کشی دور بعد نباید گرفته شود؟ و مگر تصمیم هیأت ژوری قطعی نیست؟ آیا حقی از این بازیکن پایمال نشد؟ چرا که اگر وی با 4 امتیاز در قرعه کشی شرکت می کرد با حریف 5 امتیازی مواجه نمی شد.

چرا بازیکنانی که قبل از دور آخر انصراف داده بودند در دور آخر در قرعه کشی بودند و چرا کسی پاسخگو نبود؟

در دور آخر مسابقات بازیکنی به داور اعتراضی مبنی بر دست به مهره حریف کرده بود و داور هم پس از چک کردن برگه ثبت برایش دست به مهره قطعی شد و به بازیکن خاطی توضیح داد که باید حرکت مورد نظر را بازی کند اما از زمانی که داور با بازیکن شروع به صحبت کرد تا زمانی که بازیکن بالاجبار پذیرفت که آن حرکت را انجام دهد 30 دقیقه گذشت! و در این بین 4 داور هم وارد صحنه شدند و به ترتیب چند دقیقه ای با بازیکن صحبت کردند تا اینکه بازیکن مدعی خسته شد و به دستشویی رفت! چرا 30 دقیقه؟ و چرا 4 داور؟ وقتی موردی محرز است آیا نیازی به بحث اضافه هست؟

خیلی از موارد بالا مواردی بود که باید قبل از مسابقه برنامه ریزی می شد ولی به نظر می آمد میزبان بیشتر برای برگزاری یک اوپن برنامه ریزی کرده تا مسابقات رده سنی؟

در کل در سالن مسابقات از دید همراهان، سرپرستان و مربیان کیفیت مناسبی را شاهد نبودیم.

روی صحبت ما با میزبان این مسابقات نیست بلکه هدف از درج این مطلب درخواست از فدراسیون شطرنج برای رسیدگی به این موارد و برنامه ریزی منظم تر برای مسابقات رسمی و مسابقات رده های سنی است. اگر برگزاری مسابقات دختران و پسران به صورت همزمان کار دشواری است چرا به صورت مجزا در دو تاریخ متفاوت برگزار نمی شود؟

امیدواریم که صحبت های بالا مورد توجه مسئولان محترم فدراسیون شطرنج قرار بگیرد.